Vernieuwing in de diepte
De cruciale rol van regionale kennisnetwerken bodem en ondergrond
Een interview met Diana van Dorresteijn, programmamanager Regionale Schakelpunten Bodem en Ondergrond bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Hoe komen we tot een toekomstbestendig Nederland waarmee mensen zich kunnen identificeren en waarin mensen zich thuis voelen? Er zijn veel grote en urgente opgaven die strijden om de beperkte ruimte in ons land. De uitgangspunten van de ene opgave kan de haalbaarheid of de uitvoerbaarheid van een andere opgave onder druk zetten.
Het is de kunst om tegemoet te komen aan zoveel mogelijk ruimtevraagstukken. Denk daarbij niet alleen aan ruimte in de lucht of in het landschap, maar ook aan ruimte in bodem en ondergrond. Diana van Dorresteijn, programmamanager Regionale Schakelpunten Bodem en Ondergrond bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, benadrukt daarbij de noodzaak van gecoördineerde kennisuitwisseling.
Eerste ervaringen en de waarde van regionale aanpak
Recente pilots op het gebied van regionale kennisschakels voor bodem en ondergrond tonen aan dat gemeenten een cruciale rol spelen in de ondergrondse ontwikkelingen. Dit vereist echter significante investeringen in kennis en uitvoeringskracht zoals blijkt uit de eindrapportage.
De eerste ervaringen van de regionale kennisschakels zijn hoopvol en positief. Diana licht toe: “Het programma laat veelbelovende resultaten zien, maar er is meer nodig. Data over bodem en ondergrond is bijvoorbeeld versnipperd, sectoraal en niet digitaal. Voor effectieve besluitvorming op het onderwerp bodem en ondergrond zijn goede en complete data essentieel”.
Diana benadrukt het belang van op maat gemaakte plannen, gezien de uniciteit van elke regio. “Elk kennisnetwerk heeft een plan van aanpak ontwikkeld. Dat helpt bij het opzetten van een structurele, erkende regionale aanwezigheid.”
Het belang van menselijke en financiële investeringen
De huidige financiële beperkingen, vooral door eerdere bezuinigingen, en de groeiende complexiteit van de maatschappelijke opgaven brengen uitdagingen met zich mee. Dit betekent dat er dringend een inhaalslag moet worden gemaakt, met name in menskracht, het aantrekken van jonge professionals en financiële middelen zoals voor data-gedreven werkwijzen.
“Wat we zien,” zegt Diana, “is een groeiende behoefte aan ondergrondse ruimte voor uiteenlopende doeleinden zoals energieopslag, waterbeheer, datatransport en meer. Daarbij wordt de kwaliteit van de bodem ook beïnvloed. Er is een behoefte aan een geïntegreerde aanpak om deze uitdagingen aan te gaan.”
Ze vervolgt: “Gemeenten, provincies en waterschappen hebben behoefte aan inhoudelijke verdieping en bredere inzet van regionale pilots. Dit moet uiteindelijk leiden tot een goed werkende kennisinfrastructuur, waarin vragen vanuit de praktijk hun weg vinden naar kennisinstituten en waar internationaal, landelijk én lokaal ontwikkelde kennis breed wordt benut in de praktijk. Dit sluit aan bij de ontwikkeling van het interbestuurlijke platform PLeK, waar meerdere regionale kennis- en leernetwerken in de leefomgeving met elkaar verbonden worden.
Diana kijkt hoopvol naar de toekomst, ondanks de uitdagingen: “We streven naar robuuste regionaal kennisnetwerken bodem en ondergrond. Daarbij is nauwe samenwerking tussen provincies, gemeenten en andere relevante organisaties essentieel. Het doel is kennis over bodem en ondergrond te delen en samen te werken aan maatschappelijke vraagstukken. Regionale opgaven vragen om regionale uitvoeringskracht, maar ook om regionale en lokale kennis en kunde.”
Conclusie
Zonder data, informatie, kennis en visualisaties is het lastig beleid te maken en oplossingen te bedenken. Zeker in een speelveld waarin ruimtelijke keuzes met elkaar concurreren is feitelijke informatie en kennis nodig om scenario’s te kunnen bouwen en keuzes te kunnen maken. Een gecoördineerde, kennis-gedreven aanpak is essentieel om deze uitdagingen effectief aan te gaan. Daarbij moeten we zorgen voor voldoende menselijke en financiële middelen. Het is tijd voor actie: laten we samen investeren in kennis, in toekomstige generaties en in de duurzame ontwikkeling van onze waardevolle ondergrondse ruimte.